Niskokosztowe rozwiązania RPA - czyli pięć alternatywnych podejść do wdrażania robotyzacji procesów [edycja czerwiec 2019]

Uwaga: obecna wersja artykułu uwzględnia uwagi i komentarze zgłoszone w grudniu 2018 oraz zmiany na rynku narzędzi RPA mające miejsce w przeciągu I półrocza 2019 r.

Zakup dedykowanych narzędzi klasy RPA to spory wydatek. Zależnie od producenta cena licencji mieści się zazwyczaj w przedziale 3.000-18.000 USD rocznie za robota (mówimy tutaj zwykle o robotach pracujących w trybie nienadzorowanym, w trybie nadzorowanym licencje są tańsze - rzędu 1200-1500 USD). Dodatkowo u części dostawców trzeba do tego doliczyć roczną opłatę utrzymaniową; w tej cenie nie zawsze wliczony jest także np. Orchestrator. Konieczne jest także uwzględnienie kosztów zbudowania robota i zarządzania zmianami w nim (modyfikacja procesu biznesowego lub oprogramowania, które jest "pod spodem" RPA często pociąga za sobą konieczność modyfikacji działania robotów).

W sieci można znaleźć informacje, ile kosztuje zakup robotów od wyspecjalizowanych dostawców.

I tak np. licencja roczna na Blue Prism (jest to niewątpliwie produkt z górnej półki) to wydatek rzędu 9000 EURO (8000 funtów). Przy czym mieści się w tym kompletny robot wraz z opłatą utrzymaniową. Obecnie możliwy jest zakup licencji nawet na jednego robota.

Ceny licencji na UiPath zaczynają się od 1200 USD na robota w wersji nadzorowanej (attended); cena ta nie zawiera narzędzia "Studio" do projektowania robotów. Roboty w wersji nienadzorowanej (unattended) kosztują 8000 EUR za rok. Do tego dochodzi wspomniane wcześniej Studio, do projektowania dowolnej liczby robotów w cenie 3000 EUR (można więc przyjąć, że jeden robot attended kosztuje 11.000 EURO, ale już kiedy tworzymy 2 roboty - ich cena wyniesie 9.500 EURO, a przy 3 robotach - 9.000 EURO; dodatkowo, przy większej liczbie robotów warto rozważyć zakup Orchestrator'a - w sieci podają koszt licencji na to narzędzie - w przybliżeniu ~20.000 EURO). Obecnie możliwy jest zakup licencji nawet na jednego robota.

Natomiast ceny rozwiązań firmy Automation Anywhere zaczynają się od 5.000 USD (wersja dla deweloperów). Za podstawowe środowisko środowisku produkcyjne - zgodnie z danymi pochodzącymi z serwisu Quora - należy zapłacić około 20.000 USD.

Warto zwrócić uwagę, że wszystkie powyższe ceny są bez VAT ;).

Firma analityczna Forrester w raporcie "The Forrester Wave™: Robotic Process Automation, Q1 2017" podaje, że koszt robota zazwyczaj mieści się w przedziale 5.000-10.000 USD. Zaś według Kinetic Consulting Services średni koszt licencji na rozwiązania RPA wynosi 5.400 USD. Należy także pamiętać, że np. przy produktach firmy Automation Anywhere dostawca wymaga zakupu pakietu minimum 10 botów, co oznacza wydatek rzędu 100.000 USD.

Jak te ceny licencji przekładają się na całkowite koszty wdrożeń? Firma Deloitte wskazuje, że przedsiębiorstwo, które wdraża 500 botów musi się liczyć z kosztami rzędu 20 milionów USD (w tym mieszczą się licencje na oprogramowanie, planowanie, przeprojektowanie procesów, kastomizację, testowanie i wdrożenie). Przy założeniu, że boty zastąpią 1000 pracowników wdrożenie takie potencjalnie ma wygenerować 100 milionów dolarów oszczędności.

Mamy jednak świadomość, że w warunkach polskich taki budżet wdrożenia narzędzi Robotic Process Automation jest gigantyczny i praktycznie nieakceptowalny.

W artykule przedstawiam - w możliwie rozbudowany sposób - alternatywne ścieżki pozyskania i wdrożenia narzędzi do robotyzacji procesów. Podzieliłem je na 5 głównych kategorii, tj.:

1. Darmowe wersje profesjonalnych rozwiązań klasy RPA.
2. Rozwiązania klasy RPA w modelu Open Source.
3. Wykorzystanie dedykowanego języka skryptowego do automatyzacji działań.
4. Wykorzystanie narzędzi do automatyzacji testów w połączeniu z uniwersalnym językiem programowania.
5. Wykorzystanie mechanizmu makr dostępnym w pakiecie biurowym w połączeniu z językiem programowania wykorzystywanym w danym pakiecie biurowym.

Warto również zauważyć, że pomimo iż koszty narzędzi RPA są wysokie, to z drugiej strony zgodnie z danymi GUS z grudnia 2018 r. przeciętna wysokość wynagrodzenia w średnich i dużych firmach wyniosła 5274,95 zł brutto, co oznacza 3.740 zł na rękę. Rocznie na jednego pracownika oznacza to kwotę blisko 64.000 zł. Do tego trzeba dodać składki ubezpieczenia pokrywane przez pracodawcę w wysokości 20,61% oraz inne koszty utrzymania stanowiska pracy (też rzędu 20%). Oznacza to, że średni koszt etatu w Polsce to blisko 90.000 zł (w dużym przybliżeniu jest to około 25.000 USD). 

Warto te wartości odnieść  do raportu z 2016 r. opracowanego przez Kinetic Consulting Services, w którym oszacowano, że jeden etat pracownika Back-Office na Filipinach kosztuje rocznie 10.150 USD, zaś w Indach 7.250 USD. Zestawienie porównawcze kosztów pracy przedstawia Wykres 1.